MODEL Uçak Motorları Genel Bılgı
MODEL Uçak Motorları Genel Bılgı
Radyo kontrollü bir model uçağın motoru onun kalbi gibidir.Motorsuz bir model uçak tahta,metal ve boya yığınından başka birşey değildir.Motorun performansı uçağın performansı için çok önemlidir. Bunun için model uçak motorlarına özen gösterilmelidir.Teknik kitaplara uygun kullanım,temiz motor yakıtı,uygun yağ ve nitro oranı motorun daha uzun ömürlü ve performanslı olmasını sağlayacaktır. Özellikle toprak pistte kullanılan motorların temizliğine çok dikkat edilmelidir.Toprak zeminden motorun içine alacağı ufacık toprak yada taş parçacıkları motorun çok hassas olan parçalarına büyük zarar verecektir.Böylece motorun hem kullanım ömrü düşecek hemde performansı azalacaktır.
Modern model uçak motorları iki - dört zamanlı yada boksör tipi motorlardır.Glow Plug dediğimiz özel bir buji ve Glow Fuel dediğimiz model uçak yakıtı sayesinde manyeto,endüksiyon bobini,platin, distribütör vb. araçlara ihtiyaç kalmamıştır.Model uçak yakıtı kısaca %80 metil alkol(methanol),%20 hint yağı (castor oil) karışımından oluşur.Bunun yanında motorun performansını arttırmak,yanmayı kolaylaştırmak amacıyla genelde %5 oranından başlayarak artan oranlarda nitro (nitromethane) eklenir.Metil alkol ana yakıttır.Hint yağı motoru yağlama görevi yapar.Bu günkü modern yakıtlarda genelde hint yağı yerine sentetik yağlar kullanılmaktadır.
Karbüratörlü model uçak motorlarının ölçüleri .049 cu.in. ile 1.2 cu.in.(.80cc ile 20cc) arasındadır.Bu ölçüler modeller için kullanabileceğimiz motor seçeneklerini bir hayli artırır.Daha küçük model uçak motorları (.010 cu.in.'ten küçük) vardır.Ancak bunlar genellikle karbüratörsüzdür.Küçük uçaklarda ve 2 kanallı uçaklarda kullanılır.
Yeni bir motor: Yeni bir motor aldığınızda öncelikle harici hasarlara karşı kontrol edin.Parçalarının tam olup olmadığına bakın.Üretici firmanın verdiği teknik kullanma talimatlarını okuyun.Tavsiye edilen şekilde motor açma (rodaj;Break-in) işlemine başlayın.Rodajada tavsiye edilen yakıtı,tavsiye edilen miktarda kullanın.Tavsiye edilen pervaneyi kullanın.Pervane belirtilmemişse pervane tablosunda belirtilen pervanelerden orta seviyede olanını seçin.Motoru rodaj yapmadan kesinlikle uçağa takıp uçurmayın.
Karbüratör: Motor çalışırken motorun ihtiyacı kadar yakıt-hava karışımı göndererek motorun devrini ayarlayan parçasıdır. Bir karbüratörü incelediğinizde çeşitli ayar yerleri görürsünüz.İlk göze çarpan Gaz koludur.(throttle arm)Gaz kolunada delikli bir mil(barrel)bağlıdır.Gaz kolu yaklaşık 45derece ile 90 derece hareket eder.Bu hareket sırasında barrel döner ve içeri giren hava miktarını ayarlar.Buna bağlı olarak motora giden yakıt hava karışımı da değişir.Bu değişim motor devrini ayarlar. Diğer ayarlar karbüratörün ince (fine tune) ayarlarıdır.
Karbüratörün yan tarafında genellikle gaz kolunun ters tarafında iğne uçlu ana ayar vidası vardır. Buna genellikle yüksek hız ayar vidası (High speed needle valve) denir.Bu ayar motorun maksimum çıkacağı emniyetli devir ayarını sağlar.Bu ayarı fazla kısarak motoru yüksek devirde çalıştırmak motorun yağsız kalmasına,aşırı ısınmasına dolayısiyle motorda fazla aşıntı ve yıpranmaya sebep olur.Bu ayarı yaparken fazla sıkarak motoru fakir (lean) çalıştırmamaya özen gösterilmelidir.Motora yeteri kadar yağ-yakıt karışımının gitmesine müsade edilmeyerek motorun uygun yağlanması sağlanmalıdır.
Modern ve kaliteli karbüratörlerde motorun rolanti (idle) ayarı içinde vidalı iğne bulunur.Bunun yeri genellikle gaz kolunun barrele bağlı olduğu yerin üzerindedir.Bazen tornavida başlıklı,bazen de elle ayarlanacak şekilde olabilir.Buradan motorun minimum çalışma devri olan rolantisini ayarlanır.Motor rolanti ile max. devir arasında rahat çalışmalıdır.
Son ayar ise barrelin hareket mesafesini ayarlandığı civatadır.Buradan barrelin en son hangi noktaya kadar kapanacağı ayarlanır.Bazen rölanti ayarını ayarlamak içinde kullanılır.Ancak bu vidayı barrelin tam kapanmasını engelliyecek kadar fazla sıkılmamalıdır.Kumanda üzerindeki gaz kolu ve trim ayarı tam kapalı pozisyonda iken barrelde tam kapalı olmalıdır.
Karbüratör ayarları yapılırken ayarlamalar azar azar yapılmalıdır.Özellikle yüksek hız ayarı yapılırken en uygun ayar noktasının olduğu aralık çok kısa olduğundan ufak bir ayar fazlalığı motorun fakir çalışmasına sebep olur.Bu ayar noktasını bulmak zaman zaman zor olabilir.Bu gibi sebeplerden dolayı modelciler sabırlı olmalıdır.Karbüratör ayarı yapılırken eğer motor tam gaz verildiğinde aniden çok devir alıp birden stop ediyorsa motora az yakıt gidiyor böylece motor fakir çalışıyor demektir.İğneyi biraz açıp zengin çalıştırmak gerekir.Eğer gaz verildiğinde motor devir almıyor,yada biraz devir alıp düşük devirde çalışıyorsa motora fazla yakıt gidiyor yani zengin çalışıyor demektir.İğneyi biraz kısmak gerekir.Eğer gaz verildiğinde motor devir almadan stop ediyorsa rolanti ayarı düşük demektir.
PERVANELER:Pervaneler çeşitli ölçü ve şekillerde olabilir.Üzerinde iki tane numara vardır.10x6 gibi.Birinci numara pervanenin çapını verir.İkinci numara pervanenin bir turda ne kadar yol aldığını ifade eder.Yukarıdaki örnekte 10 rakamı pervanenin çapının 10 inç olduğunu, 6 rakamıda bir turda 6 inç yol aldığını gösterir.
Modern model uçak motorları iki - dört zamanlı yada boksör tipi motorlardır.Glow Plug dediğimiz özel bir buji ve Glow Fuel dediğimiz model uçak yakıtı sayesinde manyeto,endüksiyon bobini,platin, distribütör vb. araçlara ihtiyaç kalmamıştır.Model uçak yakıtı kısaca %80 metil alkol(methanol),%20 hint yağı (castor oil) karışımından oluşur.Bunun yanında motorun performansını arttırmak,yanmayı kolaylaştırmak amacıyla genelde %5 oranından başlayarak artan oranlarda nitro (nitromethane) eklenir.Metil alkol ana yakıttır.Hint yağı motoru yağlama görevi yapar.Bu günkü modern yakıtlarda genelde hint yağı yerine sentetik yağlar kullanılmaktadır.
Karbüratörlü model uçak motorlarının ölçüleri .049 cu.in. ile 1.2 cu.in.(.80cc ile 20cc) arasındadır.Bu ölçüler modeller için kullanabileceğimiz motor seçeneklerini bir hayli artırır.Daha küçük model uçak motorları (.010 cu.in.'ten küçük) vardır.Ancak bunlar genellikle karbüratörsüzdür.Küçük uçaklarda ve 2 kanallı uçaklarda kullanılır.
Yeni bir motor: Yeni bir motor aldığınızda öncelikle harici hasarlara karşı kontrol edin.Parçalarının tam olup olmadığına bakın.Üretici firmanın verdiği teknik kullanma talimatlarını okuyun.Tavsiye edilen şekilde motor açma (rodaj;Break-in) işlemine başlayın.Rodajada tavsiye edilen yakıtı,tavsiye edilen miktarda kullanın.Tavsiye edilen pervaneyi kullanın.Pervane belirtilmemişse pervane tablosunda belirtilen pervanelerden orta seviyede olanını seçin.Motoru rodaj yapmadan kesinlikle uçağa takıp uçurmayın.
Karbüratör: Motor çalışırken motorun ihtiyacı kadar yakıt-hava karışımı göndererek motorun devrini ayarlayan parçasıdır. Bir karbüratörü incelediğinizde çeşitli ayar yerleri görürsünüz.İlk göze çarpan Gaz koludur.(throttle arm)Gaz kolunada delikli bir mil(barrel)bağlıdır.Gaz kolu yaklaşık 45derece ile 90 derece hareket eder.Bu hareket sırasında barrel döner ve içeri giren hava miktarını ayarlar.Buna bağlı olarak motora giden yakıt hava karışımı da değişir.Bu değişim motor devrini ayarlar. Diğer ayarlar karbüratörün ince (fine tune) ayarlarıdır.
Karbüratörün yan tarafında genellikle gaz kolunun ters tarafında iğne uçlu ana ayar vidası vardır. Buna genellikle yüksek hız ayar vidası (High speed needle valve) denir.Bu ayar motorun maksimum çıkacağı emniyetli devir ayarını sağlar.Bu ayarı fazla kısarak motoru yüksek devirde çalıştırmak motorun yağsız kalmasına,aşırı ısınmasına dolayısiyle motorda fazla aşıntı ve yıpranmaya sebep olur.Bu ayarı yaparken fazla sıkarak motoru fakir (lean) çalıştırmamaya özen gösterilmelidir.Motora yeteri kadar yağ-yakıt karışımının gitmesine müsade edilmeyerek motorun uygun yağlanması sağlanmalıdır.
Modern ve kaliteli karbüratörlerde motorun rolanti (idle) ayarı içinde vidalı iğne bulunur.Bunun yeri genellikle gaz kolunun barrele bağlı olduğu yerin üzerindedir.Bazen tornavida başlıklı,bazen de elle ayarlanacak şekilde olabilir.Buradan motorun minimum çalışma devri olan rolantisini ayarlanır.Motor rolanti ile max. devir arasında rahat çalışmalıdır.
Son ayar ise barrelin hareket mesafesini ayarlandığı civatadır.Buradan barrelin en son hangi noktaya kadar kapanacağı ayarlanır.Bazen rölanti ayarını ayarlamak içinde kullanılır.Ancak bu vidayı barrelin tam kapanmasını engelliyecek kadar fazla sıkılmamalıdır.Kumanda üzerindeki gaz kolu ve trim ayarı tam kapalı pozisyonda iken barrelde tam kapalı olmalıdır.
Karbüratör ayarları yapılırken ayarlamalar azar azar yapılmalıdır.Özellikle yüksek hız ayarı yapılırken en uygun ayar noktasının olduğu aralık çok kısa olduğundan ufak bir ayar fazlalığı motorun fakir çalışmasına sebep olur.Bu ayar noktasını bulmak zaman zaman zor olabilir.Bu gibi sebeplerden dolayı modelciler sabırlı olmalıdır.Karbüratör ayarı yapılırken eğer motor tam gaz verildiğinde aniden çok devir alıp birden stop ediyorsa motora az yakıt gidiyor böylece motor fakir çalışıyor demektir.İğneyi biraz açıp zengin çalıştırmak gerekir.Eğer gaz verildiğinde motor devir almıyor,yada biraz devir alıp düşük devirde çalışıyorsa motora fazla yakıt gidiyor yani zengin çalışıyor demektir.İğneyi biraz kısmak gerekir.Eğer gaz verildiğinde motor devir almadan stop ediyorsa rolanti ayarı düşük demektir.
PERVANELER:Pervaneler çeşitli ölçü ve şekillerde olabilir.Üzerinde iki tane numara vardır.10x6 gibi.Birinci numara pervanenin çapını verir.İkinci numara pervanenin bir turda ne kadar yol aldığını ifade eder.Yukarıdaki örnekte 10 rakamı pervanenin çapının 10 inç olduğunu, 6 rakamıda bir turda 6 inç yol aldığını gösterir.