Adım adım motor çalıştırma methodu ve rodajı (açılması)

Hobilerinizi burada paylaşabilirsiniz...
Cevapla
Kullanıcı avatarı
göKhan.
Süper Yetkili
Süper Yetkili
Mesajlar: 2544
Kayıt: 12 Oca 2008 [ 17:09 ]

Adım adım motor çalıştırma methodu ve rodajı (açılması)

Mesaj gönderen göKhan. »

ADIM ADIM MOTOR ÇALIŞTIRILMASI METODU

1. Pist kurallarına uygun olarak tedbirlerinizi alıp verici ve alıcınızı açın. Model deposuna yakıt doldurun.

2. Gaz kolunu tam açın. Yakıt borusunda yakıtı kontrol edin. Karbüratörü parmağınız ile kapatıp pervaneyi döndürerek yakıtın karbüratöre eriştiğini gözleyin. Pervaneyi iki, hava soğuksa üç dört defa çevirerek motora yakıt emdirin. Parmağınızı karbüratörden kaldırıp parmağınızla pervaneyi birkaç kere daha çevirin.

3. Gaz kolunu kapatıp trimini sonuna kadar ileri itin. Bu ilk çalıştırma için karbüratör deliğini yeterli açacaktır.

4. Bujiyi 1.5V güç kaynağına bağlayıp pervaneyi sıkıca tutup motoru kompresyondan geçecek gibi döndürün. Bu esnada motorun vurduğunu hissedeceksiniz. Bu durumda ilk veya ikinci darbede motor çalışır. Bunun için kauçuk bir parmaklık veya ucu lastikli bir sopa kullanın (elektrikli starteriniz yoksa). Motor çalışmazsa buji ceryanını kesip yakıt emdirip çalıştırmayı yeniden deneyin.

5. Motor çalışır, devir yükselir ve durursa yüksek devir yakıt ayarı fakir demektir. Yüksek devir iğnesini yarım tur açarak (saatin aksi yönünde döndürerek) yeniden deneyin. Gerkirse aynı işlemi tekrarlayın.

6. Şayet motor çalışır, yavaşlar ve durursa ve egsozdan çok duman çıkarsa yakıt ayarı çok zengin demektir. Yüksek devir iğnesini çeyrek tur kısarak (saat yönünde döndürerek) karışımı fakirleştirip motoru yeniden çalıştırın.

7. Motor çalışınca bir dakika müddetle gazı kısmen açık tutup motorun ısınmasını sağlayın ve ayarlarınızı bundan sonra yapın.

MODEL MOTORLARININ AÇILMASI (RODAJI) VE ÇALIŞTIRILMASI


Günümüzde yeni olarak temin ettiğimiz model motorlarının kutuları üzerinde ve bunlara ait reklamların hemen hepsinde "Üstün teknoloji ve en hassas toleranslar" ile imal edildiği ve hatta pek çoğunda motorların ilk çalıştırılmalarında "özel bir muameleye gerek olmadığı" yazılmaktadır.Bu iddialı açıklamalar genel olarak doğrudur. Bugünün model motorları son derece hassas olarak çok küçük toleranslarla imal edilmektedirler. Buna rağmen yüksek güç ve devamlı güvenilir bir şekilde çalışabilmeleri ancak doğru ve iyi bir bakım ile sağlanabilir.

İlk çalıştırma ve motorun açılması (Rodaj)

Nekadar hasas ve küçük toleranslarda imal edilirse edilsin motor parçalarının çalışma esnasında birbirine sürtünen yüzeylerinde belirli bir seviyede pürüzlülük kalır. Ayrıca piston, silindir ve yatakların yüzeyleri de tam dairesel değildir. Buralarda eşmerkezlilikten ve koniklikten (küçük de olsa) farklılıklar mevcuttur. Bu farklılıklar motorun açılması diye isimlendireceğimiz ilk bir kaç saatlik çalışma devresi içinde ortadan kalkar ve pürüzler yok olur, motor perçalarının birbiri üzerinde kayan parçaları birbirine alışır. Motorun uzun ömürlü olması ve kendinden beklenen yüksek verimi verebilmesi için bu işlemin çok dikkatli ve motoru koruyarak yapılması gereklidir.

En önemli husus motorun ilk çalışma saatinde mümkün olan en az yük ile zorlanmadan ve aşırı ısınmadan çalıştırılmasıdır. Bunun için motorun zorlanmadan döndüreceği bir pervane seçilmelidir. Genel olarak en üstün performansı veren pervanenin bir kademe küçük adımlısı uygun olmaktadır.

Motoru ilk defa çalıştırmadan önce arka kapağı ve mot:or kafasını açıp içinde montaj esnasında çapak gibi metal parçaları kalmadığı kontrol edilmeli ve buraları yakıtın içindeki yağ ile yağlanmalıdır. Dört zamanlı motorlarda ise süpaplar normal çalışma haline göre biraz daha büyük bir tolerans ile ayarlanmalı, süpaplar ile bunları hareket ettiren sisteme ait hareketli yataklar da birer damla yağ ile yağlanmalıdır. Sökülen karter kapağı ile motor kafası itina ile monte edilmeli, bilhassa motor kafasının vidaları karşılıklı, çapraz bir sıra ile kademe kademe eşit bir kuvvetle sıkılmalıdır.

Motorun çalışması esnasında yük ve motor içi ısısına göre piston, silindir ve yataklar devamlı olarak şekil değiştirirler. Kabaca ve mubağlağalı bir şekilde tarif edilirse, silindirik şekilleri değişerek oval ve küresel şekiller alırlar. Bu sebebten motorları tezgah üzerinde sabit bir devirle açmağa çalışmak yanlıştır. Bu takdirde sürtünen yüzeyler sadece bu devirde çalışmak üzere birbirine alışırlar. Diğer devirlerde ise gene uygunsuz toleranslar mevcut kalır. Bu da en azından motorun açılma süresinin uzaması veya diğer devirlerde de en verimli bir şekilde çalışamaması demektir.

Yukarıda izah edilen şebeblerden, motor ikinci depodan itibaren değişik devirlerde (maksimum devrin 2/3 ünden fazla olmamak şartı ile) çalıştırılmalıdır.Başlangıçta yüksek aşınma ile çıkan aşınma parçacıkları ile ısının kolayca atılması için yakıt - hava karışımının mümkün olduğu kadar zengin ayarlanması gerekir. Bu sırada kullanılan yakıtın normal yakıta göre %5 - 10 daha fazla yağ ihtiva etmesi de tavsiye edilir. Motor açılması sırasında yağ olarak hint yağı, sentetik yağlara tercih edilmelidir.

Bir saatlik çok zengin tezgah üzeri çalışmasından şonra, motor rölanti ayarı tutması şartı ile model üzerine monte edilebilir. Tam gaz ayarı da model yatay durumda iken çok zengin çalışacak şekilde yapılarak ilk uçuşlara başlanabilir. Bundan sonra motorun havada açılmağa devam etmesi soğutmanın daha iyi olması şebebile daha uygun olacaktır. Dört zamanlı motorlarda ilk uçuştan evvel süpap ayarlarının bir kere daha kontrolu ve gerekirse düzeltilmesi gereklidir.

Uçuş esnasında motorun tam gazla bir dakikadan uzun süre devamlı çalıştırılmaması, soğuması için çeşitli düşük devirlerde ve rölantide çalıştırılması, yumuşak akrobasi hareketleri ile değişik hız ve gazlarda uçuş yapılması en uygun motor açma taktiğidir. Her uçuşta tam gaz ayar iğnesi bir veya iki kademe fakirleştirilerek ikinci saatin sonunda motorun en verimli devrine yakın bir devirde dönmesi sağlanır. Gene bu müddetin sonunda motorun tavsiye edilen pervanesi de takılarak maksimum devrin birkaç yüz devir altında kalmak şartı ile uçuşlara devam edilebilir.

Bundan sonra sentetik yağlı yakıt kullanan modelciler rahatlıkla bu cins yağlı yakıt kullanabilirler. Motorlarının daha az ısınması için susturucularını takmamış bulunanlar ise bundan sonra rahatlıkla susturucularını takabilirler. Motorlarını susturucusuz açan modelcilerin bu işi diğer modelcileri rahatsız etmeyecek kadar uzaklıkta (100 - 200 m) yapmaları gerekir.

Bu aşamada ilk defa motor devri ölçümü yapılabilir, ama bu esnada motorun yerde tam gaz ile 5 saniyeden daha uzun müddet çalışıp aşırı ısınmasına müsaade edilmemelidir. Motor tam gaz iğne ayarı ile da ölçülen en yüksek devirden birkaç yüz devir dakika daha düişük devirde dönecek gibi zenginleştirilip uçuşlara devam edilmelidir. Böyle çalıştırılmağa devam edilen motorlar üç ila dört saat toplam çalışmaktan sonra tamamen açılmış ve güçlerinin doruğuna erişmiş olurlar. Böyle iyi şartlarda açılmış bir motor yüksek devirlerde verimli çalışıp uzun bir ömür ile sahibine hizmet verebilir.

Motorun açılması için geçen müddet, imalat tarzı, imalat toleransları ve kullanılan yatak ve malzeme cinsleri gibi pek çok faktöre bağlı olup yukarıda tarif edilenden az çok farklı olabilir. Son senelerde modelecilere sunulan üstün kaliteli ABC (aluminyum piston, Bronz silindir gömlek, Krom kaplama) tipi pahalı motorlar bunlara en iyi örnektir. Bu tip motorlar ilk çalıştırma ve açılma esnasında aşırı zengin çalıştırılmamalıdır. Bu tip motorların açılma süresi çok daha kısadır.

Motorun kafi derecede açılmamış olduğu, yeterli derece zengin çalıştığı halde ısınınca devir düşüklüğü yapmasından (sıkışmasından) ve hatta en kötü durumda çalışmasını durdurmasından anlaşılır.

Karbüratör ayarları

Tam açılmış bir motoru yerde ayar yaparken tam gaz ve rölanti ayar iğnelerini biraz zengin tarafta bırakmak her zaman emniyettir. Günün ilk uçuş öncesi uçak yatay konumda iken motor n zengin tarafta kalması şartı ile tam gaz ayarı yapılıp model takriben 45 derece burnu havaya kaldırılması (akrobasi modelleri ise 90 derece, yere dikey) halinde dahi motorun aşırı fakirleşip devirden düşmediği kontrol edilmelidir. Motor ayarları yapılırken önce tam gaz iğnesi ayar edilir. Bu iğne prensip olarak sadece motor tam gaz çalışırken döndürülüp ayar yapılmalıdır. Bundan sonra rölanti ayarına geçilir. Motor rölantide çalışırken 15-20 saniye tutularak ve arkasından tam gaza geçilerek, rölanti ayarının zengin veya fakir tarafta olduğu tesbit edilip rölanti iğnesi küçük ayar değişilikleri ile rölantiden tam gaza geçiş tatmin edici hale gelinceye kadar tekrarlanmalıdır. Bazı hallerde rölanti iğne ayarının değiştirilmesi tam gazı etkiler, bu durumda tam gazda iğne ayarı tekrar kontrol edilip düzeltilir. Motor ilk defa çalıştırılacağı zaman fabrika ayarları değiştirilmemelidir. Şayet degişmişse tam gaz iğnesi kapatıldıktan sonra 3,5 - 4 tur açılmalıdır. Rölanti ayarının başlangıç noktası ise, rölanti hava deliği olan karbüratörlerde ayar vidası hava deliğinin yarısını örtecek şekilde, rölanti ayar iğneli karbüratörlerde ise ayar iğnesi, yarım gaz konumuna gelirken, karşışındaki. yakıt püskürtme deliğine girmeğe başlıyacak, püskürtme yarığı varsa yarığın ortasına gelecek pozisyonda olmalıdır.

Motorların bakımı

Motorların, günün son uçuşu sonunda yakıt girişini keserek durdurup, içinde alkol kalmamasını, dolayısı ile motor içinin ve yataklarının korozyonunu önleyebiliriz. Buna yardımcı olarak kartere birkaç damla korozyon önleyici makina yağı koyup pervaneyi birkaç kere çevirip bu yağın motorun içine işlemesini şağlamak daha da iyi bir önlemdir. Dört zamanlı motorların bilyalı yatakları korozyona daha çok maruz bulunmaktadır. Bunların karter havalandırma deliklerinden her uçuş günü sonunda bir enjektörle yakıtın, içindeki yağdan enjekte edilmesi korozyona karşı alınabilecek en iyi bir önlemdir.

Dört zamanlı motorların takriben her iki saat uçuştan sonra süpap ayarları kontrol edilmeli, süpap ve bunların tahrik mekanizmaları aynı yağ ile yağlanmalıdır. Bu motorlarda birkaç dakikalık tam gaz çalışmadan sonra gaz kesilerek kızmış bulunan süpapların soğuyup yağlanmasının tazelenmesine fırsat verilmelidir. Dört zamanlı ve yüksek devirli güçlü iki zamanlı motorlar tam gaz çalışıp en sıcak anda birdenbire durdurulmamalı, uzunca bir süzülüş ve yaklaşım ile düşük devirde taksi yapılarak (en az 30 saniye) motor içinde yüksek ısı birikimi önlenmelidir.

Toz ve pisliğin motorların aşınmasındaki etkisi tartışılamaz. Motorların temiz tutulmaları ve çok tozlu yere inip kalkma mecburiyetinde olanların da karbüratör hava filitresi kullanmaları gerekir. Hava filitresinin çapı karbüratör çapının iki katı olmalıdır. Hint yağı kullanan modelciler motor kafalarını temiz tutarak, burada yağ kalıntılarının birikip motor ısı dengesini bozarak motorlarırın aşırı ısınmalarını önlemelidirler.

Sonuç;


İyi açılmış ve devamlı iyi bakım yapılan bir motor bu emeklerin karşılığını uzun bir ömürle kolay, problemsiz ve verimli çalışması ile sahibine geri verir.



Cevapla